راهنمای مرحله به مرحله ثبت و تشکیل شرکت تعاونی
شرکتی که بین اشخاص حقیقی و برای فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع، در جهت اهداف مندرج در قانون بخش تعاونی به‌منظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا، از طریق همکاری و تشریک آن‌ها با رعایت قانون مزبور تشکیل می‌گردد، شرکت تعاونی می‌باشد.
راهنمای مرحله به مرحله ثبت و تشکیل شرکت تعاونی
شرکت تعاونی چیست
شرکتی که بین اشخاص حقیقی و برای فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع، در جهت اهداف مندرج در قانون بخش تعاونی به‌منظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا، از طریق همکاری و تشریک آن‌ها با رعایت قانون مزبور تشکیل می‌گردد، شرکت تعاونی می‌باشد.
پیشنهاد مطالعه:
مراحل ثبت شرکت تعاونی به صورت گام به گام
اهداف شرکت تعاونی
اهداف شرکت‌های تعاونی مطابق ماده 1 (ق.ت.ج.ا) به این شرح می‌باشد :
1- ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه به‌منظور رسیدن به اشتغال کامل.
2- قراردادن وسایل کار در اختیار کسانی که قادر به‌کارند ولی وسایل ندارند.
3- پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی.
4- جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت.
5- قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منابع در اختیار نیروی کار و تشویق بهره‌برداری مستقیم از حاصل کار خود.
6- پیشگیری از انحصار، احتکار، تورم، اضرار به غیر
7- توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم
بنا بر تعریف فوق شرکت تعاونی انواع ذیل را شامل است :
· شرکت تعاونی تولید محصولات صنعتی و کشاورزی
· شرکت تعاونی توزیع و فروش محصولات
· شرکت تعاونی وام و اعتبار
· شرکت تعاونی ساختمان مسکن
· شرکت تعاونی مصرف
· شرکت تعاونی بیمه محصولات و حیوانات
· شرکت تعاونی نمایندگی کارخانجات و موسسات تولیدی
در فصل پنجم قانون تعاون جمهوری اسلامی به دو نوع شرکت تعاونی اشاره شده است؛ تعاونی تولید و تعاونی توزیع
تعاونی تولید شامل تعاونی‌های مربوط به امور کشاورزی، دارمداری، پرورش و صید ماهی و ... می‌باشد و هر عضو باید به کار اشتغال داشته باشد.
به‌موجب ماده 27، تعاونی توزیع تعاونی‌هایی هستند که نیاز مشاغل تولیدی و یا مصرف‌کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه تعاونی‌ها تامین می‌نمایند.
تشکیل شرکت تعاونی
ماده 193 بیان می‌کند شرکت تعاونی اعم از تولید یا مصرف ممکن است مطابق اصول شرکت سهامی یا بر طبق مقررات مخصوصی که با تراضی شرکا ترتیب داده شده باشد تشکیل بشود.
چنانچه از ماده فوق مستفاد می‌شود شرکت تعاونی علاوه بر شکل‌گیری در قالب شرکت سهامی می‌تواند طبق مقررات خاص با توافق و تراضی شرکا تشکیل و ترتیب یابد.
شرکت تعاونی باید دارای اساسنامه باشد. اساسنامه انواع شرکت‌های تعاونی، به صورت "نمونه اساسنامه" به وسیله وزارت تعاون تهیه شده و در اختیار تشکیل دهندگان شرکت قرار می گیرد. برای تشکیل هر شرکت تعاونی باید قبلاَ از طرف وزارت خانه مزبور "موافقت نامه تشکیل" صادر گردد. شرکت تعاونی باید به ثبت داده شود. برای ثبت شرکت تعاونی لازم است که از طرف وزارت تعاون "مجوز ثبت"صادر شود.
اساسنامه شرکت تعاونی باید دارای اساسنامه باشد. اساسنامه انواع شرکت‌های تعاونی، به صورت "نمونه اساسنامه" به وسیله وزارت تعاون تهیه شده و در اختیار تشکیل دهندگان شرکت قرار می‌گیرد. برای تشکیل هر شرکت تعاونی باید قبلاَ از طرف وزارت خانه مزبور "موافقت‌نامه تشکیل" صادر گردد. شرکت تعاونی باید به ثبت داده شود. برای ثبت شرکت تعاونی لازم است که از طرف وزارت تعاون "مجوز ثبت"صادر شود.
اساسنامه شرکت تعاونی باید شامل نام با قید کلمه تعاونی، هدف، موضوع، نوع، حوزه، عملیات، مدت، مرکز اصلی، نشانی، میزان سرمایه، مقررات مربوط به اعضا، ارکان، مقررات مالی و کار، انحلال و تصفیه، حداقل و حداکثر اعضا به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و ... باشد.
اعضا در صورتیکه واجد شرایط مقرر باشند می‌توانند به‌عنوان عضو، فعالیت نمایند و طبق اساسنامه در کلیه امور حق نظارت خواهند داشت.
شرکت تعاونی، مانند شرکت تجارتی، دارای شخصیت حقوقی است و دارایی آن، مجزا و مستقل از دارایی اعضا می‌باشد. مسئولیت اعضای شرکت تعاونی در برابر بدهی‌های شرکت را ماده 23 قانون بخش تعاونی چنین مقرر می دارد "مسوولیت مالی اعضا در شرکت تعاونی، محدود به میزان سهم آنان می‌باشد. مگر آنکه در قرارداد، ترتیب دیگری شرط شده باشد."
سرمایه شرکت تعاونی
باید عنوان کرد سرمایه شرکت تعاونی به سهام تقسیم می‌شود. نوع و مبلغ سهم را اساسنامه تعیین می‌کند.
از لحاظ سرمایه شرکت‌های تعاونی می‌توان به دو دسته تقسیم کرد :
1- شرکت‌هایی که تمام سرمایه آن را به وسیله اعضا تامین می‌شود.
2- شرکت‌هایی که قسمتی از سرمایه (حداقل 51 درصد) به وسیله اعضا تامین گردیده و بقیه به وسیله نهادهای دولتی و عمومی در اختیار شرکت گذاشته می‌شود.
حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت‌های تعاونی عام یکصد میلیون ریال می‌باشد و حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت‌های تعاونی عام ده میلیون ریال است. لازم به‌ذکر است که هر تعاونی وقتی تشکیل و ثبت می‌شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تادیه شود و چنانچه نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشند. شرکت تعاونی با بیش از 500 عضو "تعاونی بزرگ" محسوب می‌شود.
ارکان شرکت تعاونی و نحوه اداره آن :
تشکیلات شرکت تعاونی سه رکن دارد.
مجمع عمومی، هیات مدیره و بازرس
الف- مجمع عمومی :
مجمع عمومی که از اجتماع اعضای تعاونی یا نمایندگان آن‌ها تشکیل می‌شود به دو صورت عادی و فوق العاده منعقد می‌گردد. انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان، رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش‌های مالی و تصویب بودجه سالیانه و تعیین سیاست‌ها و خط مشی شرکت از وظایف مجمع عادی و اتخاذ تصمیم در خصوص افزایش یا کاهش سرمایه و انحلال شرکت از اختیارات مجمع فوق‌العاده محسوب می‌شوند.
ب- هیات مدیره :
هیات مدیره که حداقل 3 و حداکثر 7 نفر عضو دارد از میان اعضای
شرکت (شرکا) انتخاب می‌شوند و مسئولیت
اداره امور تعاونی را بر عهده دارند.
اجرای مفاد اساسنامه، اجرای تصمیمات مجمع عمومی، تهیه صورت‌ها و
گزارش‌های مالی برای ارائه به مجمع عمومی، دعوت از مجامع عمومی و نظارت بر امور
جاری و فعالیت‌های تعاونی و عزل و نصب و قبول استعفای مدیر عامل از جمله وظایف
هیات مدیره می‌باشند.
ج- بازرس یا بازرسان :
بازرس که توسط مجمع عمومی عادی انتخاب می‌شود مسئول نظارت بر
عملکرد هیات مدیره و اجرای تصمیمات مجمع و اساسنامه است. بازرس همچنین باید از
روند صحیح تهیه گزارش مالی و تهیه و تنظیم صورت‌های مالی شرکت اطمینان حاصل نماید
و گزارش خود را تهیه و به مجمع عمومی سالیانه ارائه نماید.
رسیدگی به شکایات احتمالی اعضا از نحوه مدیریت و عملکرد هیات
مدیره نیز بر عهده بازرس است و نتیجه را باید به مجمع ارائه دهد.
مقررات عمومی شرکت‌های تعاونی :
بنده هماده 3 قانون شرکت‌های تعاونی مقرر می‌دارد :
1- حداقل ثلث سرمایه شرکت تعاونی باید نقدا پرداخت شود.
2- هیات موسس باید حداقل دو ثلث سهام را خریداری یا تعهد نماید.
3- سهام شرکت تعاونی با و غیرقابل تقسیم است و بهای آن باید نقدا پرداخت شود.
4- در مجمع عمومی شرکت تعاونی هر شریک فقط یک رای دارد.
5- اداره شرکت تعاونی برعهده هیات مدیره‌ای است که طبق قانون تجارت و قانون شرکت‌های تعاونی و اسانامه شرکت انتخاب می‌گردد.
ضرورت ثبت شرکت تعاونی :
لازمه وجود قانونی شرکت تعاونی، ثبت آن است. هیات مدیره مکلف است پس از اعلام قبولی، ظرف یک ماه از تاریخ برگزاری جلسه اولین مجمع عمومی عادی، به ثبت تعاونی مبادرت کند. ثبت شرکت، موجب اطمینان از رسمیت شرکت، برای اعضا و اطلاع از وضعیت شرکت برای کسانی که می‌خواهند با شرکت وارد معامله گردند می‌شود. همچنین ثبت شرکت‌های تعاونی به دولت نیز امکان می‌دهد تا از نوع فعالیت، میزان سرمایه‌گذاری، تعداد و به طور کلی وضعیت شرکت های تجارتی که می‌توانند در اوضاع اقتصادی هر کشوری موثر باشند اطلاع دقیق پیدا کرده و خط مشی اقتصادی خود را بهتر تعیین کند.
شرایط عضویت انواع شرکت‌های تعاونی :
به‌موجب ماده 9 قانون بخش تعاونی، شرایط عضویت انواع شرکت‌های تعاونی عبارت است از :
· داشتن تابعیت ایران
· عدم ممنوعیت قانونی و حجر و ورشکستگی به تقصیر
· عدم سابقه ارتشا اختلاس و کلاهبرداری
· درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات تعاونی
· عدم عضویت در تعاونی مشابه
مجوز ثبت شرکت تعاونی :
همانطور که گفتیم، برای ثبت هر شرکت یا اتحادیه تعاونی لازم است نخست اقدامات انجام شده برای تشکیل آن، از لحاظ مطابقت با مقررات به تایید وزارت تعاون برسد و برای آن "مجوز ثبت" صادر شود. مجوز ثبت حاکی از تایید وزارت تعاون بر مطابقت اقدامات انجام شده برای تشکیل تعاونی با مقررات مربوط است. برای اخذ مجوز ثبت، اولین هیئت مدیره یا وکیل وی، مدارک مورد نیاز ثبت تعاونی را به وزارت تعاون تسلیم و صدور آن را درخواست می‌کند؛ وزارت تعاون پس از بررسی مدارک در صورت تایید اقدامات انجام شده، مجوز ثبت را صادر می‌کند. مجوز ثبت یکی از مدارکی است که باید برای ثبت تعاونی به مرجع ثبت تسلیم شود و بدون آن ثبت تعاونی ممکن نیست. هیئت مدیره مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ برگزاری اولین مجمع عمومی عادی مدارک لازم از جمله مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی را برای ثبت و صدور آگهی مربوط به مرجع ثبت تسلیم کند.
مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت تعاونی :
شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی برابر قانون مزبور و آیین‌نامه
مربوطه تصویب می‌شوند. منتها برای ثبت باید مدارک ذیل را ارائه نمایند :
1- اساسنامه تصویب شده شرکت تعاونی در اولین مجمع عمومی عادی در 4
نسخه
(شرکت‌های تعاونی باید دارای اساسنامه باشند. اساسنامه انواع شرکت‌های
تعاونی به صورت "نمونه اساسنامه" به وسیله وزارت تعاون تهیه شده و در اختیار
تشکیل دهندگان شرکت قرار می‌گیرد.)
2- مجوز اداره تعاون
(برای ثبت شرکت تعاونی لازم است که از طرف وزارت تعاون "مجوز
ثبت"صادر شود.)
3- دعوت‌نامه تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در 3 نسخه
4- صورتجلسه اولین مجمع عمومی عادی دال بر تصویب اساسنامه و انتخاب
اولین هیات مدیره و بازرس یا بازرسان در 3 نسخه
5- رسید پرداخت سرمایه شرکت طبق اساسنامه به صندوق تعاون در 3 نسخه
6- لیست اسامی و مشخصات و نشانی اعضا اولین هیات مدیره و بازرس یا
بازرسان
7- لیست اسامی و امضا حاضرین در اولین مجمع عمومی عادی در 3 نسخه
8- صورتجلسه اولین هیات مدیره دال بر انتخاب رئیس و نایب رئیس و
منشی هیات مدیره و انتخاب مدیر عامل و تعیین صاحبان امضای مجاز
9- لیست و مشخصات اعضای هیئت مدیره، بازرسان و مدیر عامل
10- صدور مجوز ثبت تعاونی توسط اداره کل یا ادارات تعاون شهرستان
ذیربط
مراحل ثبت شرکت تعاونی
شرکت تعاونی می‌تواند در قالب شرکت سهامی و یا به هر نحو که
شرکا مقرر دارند تشکیل و اداره شود هر چند بدیهی است نحوه ثبت و اداره آن نباید در
تضاد با قوانین و مقررات باشد.
تاسیس شرکت‌های تعاونی بر اساس اقدام مجمع موسس که عبارت از عده‌ای
افراد واجد شرایط عضویت می‌باشد صورت می‌گیرد، تعداد اعضای مجمع عمومی موسس هفت
نفر بوده که سه نفر را از بین خود به عنوان هیات موسس انتخاب می‌نمایند و متعاقباَ
هیات اخیر یک نفر نماینده تام الاختیار خود را به اداره کل تعاون معرفی می‌نماید. هیات
موسس اساسنامه شرکت را طبق قانون و مقررات و تطبیق آن با اساسنامه‌های مقبول وزارت
تعاون تنظیم نموده و کلیات طرح پیشنهادی مشتمل بر توجیه ضرورت تشکیل تعاونی، اعلام
تعداد و مشخصات داوطلبان اولیه عضویت و مهارت‌ها و تخصص‌های آنان در تعاونی‌های
تولیدی، چگونگی تهیه سرمایه و میزان سهم هر عضو جهت تامین سرمایه شرکت، اعلام نام
بانک یا موسسه اعتباری، توضیح میزان و چگونگی سرمایه گذاری و مشارکت وزارت‌خانه، سازمان
و یا شرکت دولتی، وابسته یا تحت پوشش دولت، بانک، نهاد انقلاب اسلامی و یا تعاونی
دیگر را تهیه می‌نماید و با تقدیم تقاضانامه کتبی تاسیس شرکت، اولین مجمع عمومی را
جهت تصویب و ثبت اساسنامه و تعیین هیات مدیره و سایر وظایف مجمع عمومی پس از کسب
موافقت وزارت یا اداره کل تعاون دعوت کرده و تشکیل می‌دهد. (مستفاد از ماده 31 و
32 و بخش الف دستورالعمل تشکیل شرکت ها و اتحادیه های تعاونی)
لازم به تذکر است که اداره تعاون متعاقب وصول مدارک فوق آن را
مورد بررسی و اظهارنظر قرار داده و موافقت اولیه خود را اعلام می‌نماید. در اولین
جلسه رسمی مجمع عمومی عادی که با شرکت متقاضیان همراه با رسید لازم اتحادیه سهام
مقرر تشکیل می‌شود، اساسنامه پیشنهادی پس از بحث و بررسی با موافقت حداقل دو سوم
اعضا تصویب شده و اعضایی که با مصوبه آن مجمع در مورد اساسنامه موافقت نداشته
باشند می‌توانند در همان جلسه تقاضای عضویت خود را پس بگیرند. (مستفاد از تبصره 2
و 3 ماده 32)
تعداد اعضا در تعاونی‌ها
حداقل و حداکثر تعداد عضو در تعاونی‌ها به نسبت سرمایه و فرصت
اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به موجب آیین نامه مصوبه
وزارت تعاون تعیین می‌گردد، ولی در هر حال تعداد اعضا از 7 نفر کمتر نخواهد
بود.(ماده 6)
در همان جلسه اول مجمع عمومی عادی اعضا هیات مدیره انتخاب می‌گردند
و با تشکیل اولین جلسه هیات مدیره،اسامی و مشخصات کامل اعضای هیات مدیره و مدیر
عامل و بازرسان شرکت تهیه و جهت بررسی تقدیم اداره کل تعاون می‌گردد.
مراحل ثبت تعاونی
· اولین هیات مدیره منتخب شرکت تعاونی مکلف است پس از اعلام قبولی با انجام تشریفات مقرر نسبت به ثبت تعاونی اقدام نماید. جهت ثبت شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی پس از طرح و تصویب آن، طی مراحل ذیل الزامی است.
· تکمیل صورتجلسه تشکیل مجمع موسس و اولین مجمع عمومی عادی و اسامی اعضاء و هیات مدیره منتخب و بازرسان و مدیر عامل شرکت.
· تکمیل اساسنامه مصوب مجمع عمومی-درخواست کتبی ثبت
· طرح پیشنهادی و ارائه مجوز وزارت تعاون
· رسید پرداخت مقدار لازم التادیه سرمایه
· مدارک دعوت تشکیل اولین جلسه مجمع عمومی عادی (موضوع بند 2 ماده 32) موافقت‌نامه تشکیل شرکت یا اتحادیه (تبصره ماده 51)
· مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه (بند 28 ماده 66 و بند 4
ماده 51)
لازم به یادآوری است که به موجب مقررات وزارت تعاون سرمایه
تامین یا تعهد شده از طرف اعضا در مرحله تاسیس شرکت نباید کمتر از 51 درصد کل
سرمایه شرکت باشد و هر تعاونی وقتی ثبت و تشکیل می‌گردد که حداقل یک سوم سرمایه آن
تادیه و در صورتیکه به صورت نقدی و جنسی باشد تقدیم و تسلیم شده باشد. اعضا تعاونی
نیز مکلفند مبلغ پرداخت نشده سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه تادیه نمایند. (ماده
21)
پس از ثبت شرکت در دفتر مخصوص و همچنین در دفتر دیگری که حاوی
شماره ردیف و خلاصه شرکتنامه و اساسنامه است،خلاصه شرکتنامه باید در ظرف ماه اول
ثبت شرکت، در روزنامه رسمی و یک روزنامه کثیرالانتشار درج گردد. ثبت تعاونی به
وسیله درج آگهی در "روزنامه رسمی" به اطلاع عموم می‌رسد. عندالاقتضاء می‌توان
علاوه بر روزنامه رسمی در یکی از روزنامه‌های محلی یا با الصاق آگهی در معابر
عمومی مرکز تعاونی نیز ثبت آن را اعلام کرد. پس از صدور آگهی تاسیس توسط ثبت شرکت‌ها
و درج آن در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، اداره تعاون نسبت به
صدور پروانه تاسیس تعاونی اقدام خواهد نمود.
به‌موجب ماده 2 قانون بخش تعاونی اقتصاد، شرکت‌هایی که با رعایت
مقررات این قانون تشکیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته می شوند. با توجه به مفاد
این قانون :
1- شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند.
2- دولت موظف است در شرایط مساوی در اجرای طرح‌ها و پژوهش‌های خود
اولویت را به بخش تعاونی بدهد.
3- تعاونی‌ها الزاماَ دارای تابعیت ایرانی هستند.
4- تعاونی‌ها ممکن است بصورت تعاونی تولید یا تعاونی توزیع فعالیت
نمایند.
5- تعاونی‌ها می‌توانند برخلاف سایر شرکت های تجاری اتحادیه تشکیل
دهند.
مراحل اخذ پروانه تاسیس تعاونی
در خاتمه‌ی این مطلب، متذکر می‌گردد که اتحادیه‌های تعاونی که
با عضویت شرکت‌ها و تعاونی‌هایی که موضوع فعالیت آن‌ها واحد می‌باشد تشکیل می‌گردد
(حداقل هفت شرکت تعاونی داوطلب، بعد از تشکل ارکان مقرر در هر اتحادیه (مجمع
عمومی، هیات مدیره، هیات بازرسی) همانند مراحل ثبت شرکت‌های تعاونی به ثبت می‌رسد.
(مستفاد از مواد 43 و 45)
پس از ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی، مراحل اخذ پروانه تاسیس طبق
دستورالعمل وزارت تعاون به شرح ذیل می‌باشد :
· درخواست کتبی شرکت یا اتحادیه تعاونی
· ارائه مدارک ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی و آگهی تاسیس مندرج در روزنامه رسمی
· تعیین شماره مخصوص (کد) از طرف وزارت تعاون یا اداره کل تعاون استان برای شرکت یا اتحادیه تعاونی ثبت شده
· بالاخره صدور پروانه تاسیس برای متقاضی توسط وزارت تعاون یا اداره کل تعاون استان.
با سپاس از شما عزیزان که وقت خود را صرف مطالعه مقاله کردید. با سپاس از شما، ثبت ملل.
لینک کوتاه مطلب:
